Αναμένοντας ένα πρωτόφαντο φασισμό…
«Η ηθική έχει αποστολή να αντισταθεί στον αμείλικτο χαρακτήρα που παίρνει η πολιτική όταν εγκαταλείπεται στον εαυτό της», όπως γράφτηκε, πυκνά και καταγγελτικά, στα τέλη του «σκληρού» 20ου αιώνα ανακεφαλαιώνοντας τα τόσα Άουσβιτς και τους ποικιλόχρωμους ολοκληρωτισμούς. (Ε. Μορέν, 1999, Τα Δαιμόνιά μου, σελ. 148). Στις αρχές του 21ου τίποτε δεν έχει αλλάξει, με μία οριακή εξαίρεση. Η πολιτική δεν εγκαταλείφθηκε μόνο στον εαυτό της, εγκατέλειψε και εμάς. Έτσι, η δίκαιη αμφισβήτηση του ηγεμόνα τον διέχυσε μέσα μας αντί να τον καταργήσει. Γίναμε θραύσματα του δικού του εκτρωματικού προσώπου, όπως συνέβαινε συχνά μα όχι τόσο στέρεα από τον «ορθό λόγο» (ή μάλλον την επίφασή του) και μετά.
Η βία στις μέρες μας δεν εκπορεύεται μονόπλευρα από την εξουσία και προπαντός δεν υπνωτίζει με την ιδεοληψία της τους πολλούς. Ίσα ίσα το αντίθετο δείχνει να συμβαίνει. Μια βία ασύμμετρη, ασύνορη, από-ιδεολογικοποιημένη, γεννημένη από τις αμετροέπειες της εξουσίας, ναι, που γυρίζοντας τον πλανήτη σε σχέση με τα δικαιώματα σε έναν προ-νεωτερικό κόσμο επιστρέφει τους ανθρώπους αργά και σταθερά στα ένστικτά τους, στην επιβίωση σε μια πολύπλοκη ζούγκλα. Αλλά μεγαλωμένη από την δική μας λαγνεία, και από την δική μας αδιαφορία, που την σπάμε όχι για να αντιδράσουμε αλλά για να ξεσπάσουμε ή να «αυτοδικαιωθούμε». Σημαντική η διαφορά…
Δεν είναι πια το άσπρο απέναντι στο μαύρο ούτε καν στις ρητορικές. Αν ακούς προσεκτικά την αχό μιας γης ταραγμένης κι αν ξεκλειδώνεις λέξεις κλειδιά είναι το μαύρο βαθιά μες στο άσπρο και το αντίθετο. «Εμείς» οι «αντιφασίστες» συμβάλλαμε στο νέο φασισμό ταΐζοντας με τις υπερ-απλουστεύσεις και τις ακρότητές μας τις ονειρώξεις μιας διαρκώς αποκτηνωμένης και σε αναζήτηση νέων βαρβάρων άκρας δεξιάς. Ή –πια- κι άκρας αριστεράς.
Αν το σκεφτούμε είναι η εκλογικευμένη τους νεότερους αιώνες ανθρωποφαγία που επιβιώνει πίσω από ιδεοληψίες και πρακτικές: «Θα προστατεύονταν απ το κακό» ο νέος οίκος αν στα θεμέλια του έσταζαν αίμα, εάν προσφέρονταν σφάγιο. Έτσι και τώρα (αιώνες), μόνο που το σφάγιο έχει συλλογικοποιηθεί. Θα προστατευτεί απ το κακό ο πλανήτης αν ξεμπερδέψουμε με τους Εβραίους, ή τους Άραβες, ή τους άπιστους Δυτικούς, θα προστατευτεί η χώρα αν «ξεμπερδέψουμε» με τους μικροαστούς Έλληνες, ή τους μετανάστες, ή τις φεμινίστριες ή τους ομοφυλόφιλους ή τους ιδεολογικούς μας αντιπάλους… Μακάρι να ’ταν τόσο εύκολο, θα το χε η ανθρωπότητα ήδη κάνει. Μακάρι να μην έμεναν τόσο γυμνοί (και μονίμως τόσο αθώοι!) μετά από κάθε σφαγή όσοι την διαπράττουν, αναζητώντας μετά νέες δικαιολογίες, και νέους βαρβάρους.
Ακόμη και στην Ελλάδα οι αμετροέπειες σε σχέση με την οικονομία και την γεωπολιτική των ισχυρών της Δύσης (αυτοί δεν ήταν οι προνομιακοί μας άλλοι; Σε αυτούς δεν θέλαμε να ανήκουμε; Σε αυτούς δεν μας υπέβαλλαν την ίδια στιγμή να ανήκουμε κι ευτυχώς εν συγκρίση εδώ που τα λέμε;) οδήγησαν σε αμετροέπειες σε σχέση με την (λαθρο)μετανάστευση. Κι αυτές με τη σειρά τους στην μεγαλύτερη αμετροέπεια απ όλες. Αυτήν της απίστευτης βίας. Δεν είναι όμως μια βία που προέρχεται από την πείνα όπως «φθηνά» λέγεται. Προέρχεται από τον γιο του φόβου, το μίσος. Το απλό, ξεκάθαρο, βιτριολικό μίσος. Αποτύχαμε όλοι και καρφώνουμε ο ένας τον άλλον.
Γιατί δεν είναι ότι πεινάμε σε αυτόν τον τόπο (ακόμα). Οι παππούδες μας έτρωγαν κρέας δυο φορές τον χρόνο. Και ζούσαν δέκα δέκα στις αυλές. Αλλά ως «κοινωνική κόλα» και παρά τις εξαιρέσεις, κρατούσαν την ανθρωπιά τους. Δεν είναι ότι οι μετανάστες έτρωγαν στην πατρίδα τους και περνούν χειρότερα εδώ. Είναι ότι και οι μεν και οι δε νιώθουν κλεμμένοι όσων αφορά τη ζωή τους. Ότι κάποιοι τους ξεγελάσανε. Κάποιοι τους φυλακίσανε σε λάθος τόπους. Δυνατότητες (όσο υπάρχουν ακόμα) έχουν προστεθεί. Το ηθικό κοινωνικό έρεισμα της γενιάς των παππούδων μας είναι που έχει αφαιρεθεί. Δεν είσαι φτωχός γενικά Είσαι φτωχός σε μια χώρα ατιμώρητων πλουσίων. Ή σε έναν πλανήτη χοντρόπετσων εκμεταλλευτών. Η ζωή του αντιπάλου είναι φθηνή γιατί είναι φθηνή κι η ζωή η δική σου.
Για τον λόγο αυτόν τόσο απίστευτα άδικα δολοφονήθηκε ο Κανταρής λίγο πριν τον ερχομό του παιδιού του, (και πολύ δίκαια προέβαλλαν το απίστευτο άλγος τα μίντια και το ένιωσε κι η κοινωνία) για τον λόγο αυτόν, τόσο απίστευτα άδικα επίσης, δολοφονήθηκε γι’ αντεκδίκηση ο άσχετος 20χρονος Μπαγκλαντεσιανός πριν ξαναδεί την μάνα του, (από «νταβραντισμένους» θιασώτες της ελληνοχριστιανικής ηθικής! παραμένοντας ανώνυμος κι άκλαυτος όμως από τα κανάλια και την κοινωνία) για τον λόγο αυτόν κινδυνεύει ο ανώνυμος ένστολος ή διαδηλωτής ή περιπατητής ακόμα. Καμία πρόταση (πέρα από δήθεν ιδεολογικές κορώνες που σε επιστρέφουν αμήχανα κι ανεύθυνα στον κόσμο που ήξερες), κανένα πλάνο διαφυγής από το σκοτάδι. Βία, μίσος, αντεκδίκηση. Κι ανημπόρια. Η απουσία της πολιτικής δηλαδή. Η παρουσία της κομματοκρατίας ή της οικογενειο-παρεο-κρατίας. Η μήτρα του ολοκληρωτισμού που ανεβασμένος σε μηχανή μεγάλου κυβισμού, κι ενώσω «ημείς άδωμεν» λυπητερά τραγούδια, πλησιάζει.
Ή αναμένοντας τις νέες κοινότητες
Η πολιτική (η ζωή στην «πόλη», στην κοινότητα) ανέδειξε το πιο ανθρώπινο χαρακτηριστικό μας. Που δεν ήταν ποτέ η καλοσύνη. Η δυνατότητα να κάνεις επιλογές ήταν. Η υπεύθυνη ελευθερία στη σκέψη και στη δράση. Κουρασμένη από «τα παιχνίδια ενηλίκων» ένιωσα χαρά όταν επέστρεψα στο σχολείο, στα «παιχνίδια των παιδιών». Δεν ήξερα ότι τους χειμερινούς μήνες φεύγοντας «μετά την φυγή του ήλιου» θα έβλεπα κοντά στο σχολείο μου να κακοποιούνται ανήλικες αφρικανές από ομοεθνής νταβατζήδες και -γηγενής κυρίως- πελάτες. Δεν ήξερα πως θα ’βλεπα να ξυλιάζονται νέες μουσουλμάνες από ηγεμόνες-ομοεθνείς τους εάν φαινόταν ο αστράγαλος τους ή να κράζουν σεξουαλικά αλλότριους. (Κι είναι ο ορισμός της ανθρώπινης ταπείνωσης, να έχεις αγωνιστεί χρόνια κατά της γυναικείας-κι όχι μόνο-κακοποίησης και μην έχεις δυνατότητα παρέμβασης, επιλογής.)
Δεν ήξερα ότι θα έβλεπα ακροδεξιούς ή όργανα της (μη) τάξης να χτυπούν αυθαίρετα έτσι κι αλλιώς μα κι αδιάκριτα θύτες και θύματα, ούτε ότι αυτή η ενδομειονοτική κακοποίηση θα «αντιμετωπιζόταν» από την άλλη με σιωπή (όπως και κάθε αίμα ή εξέγερση ανά τον κόσμο, ή «επέμβαση» που δεν μπορούν να τοκίσουν ιδεολογικά) από τους «ευαίσθητους» «ανθρωπιστές» της άκρας (κι όχι μόνο) αριστεράς.
Σε άρθρο που είχα γράψει χρόνια πριν με αφορμή την μαντίλα και που περιέργως (αφού ήταν εκτός γραμμής) πέρασε σε εφημερίδα της αριστεράς, έθετα το ζήτημα της αντιμετώπισης των νεοεισερχόμενων (όπως κι όλων μας) ως κοινοτήτων «εν αναμονή». Να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα μιας μεταβατικής εποχής πέρα από την εργαλειακή χρήση ενός φολκλορικού «άλλου», (που αντικατέστησε τον φολκλορικό «εαυτό») αυτήν την εκδοχή του μονοπολιτιστικού «πριν» ή του πολυπολιτισμικού «τώρα» που αποτελεί επιλογή «ανθρωπιστικής αυτοεπιβεβαίωσης» της μεσαίας και ανώτερης τάξης όπου το "ξένο" εξιδανικεύεται από μακριά και προσεγγίζεται ως αντικείμενο "απόλαυσης" και "πολιτισμικού εμπλουτισμού". Μα ως ένα ατομικό και συλλογικό υποκείμενο με την υποχρέωση του πολιτιστικού συμβιβασμού (όταν δεν αναιρεί οικουμενικά δικαιώματα).
Αυτή η χρήση ενός στατικού, μη διαλεκτικού, όρου του πολιτισμού και της ερμηνείας των κοινωνικών διαφορών ως αποκλειστικά "πολιτιστικών διαφορών" αποτελεί όψη του ρατσισμού εάν ορίσουμε τον τελευταίο ως ιδεολογική διαδικασία αναπαράστασης των κοινωνικών αντιφάσεων ως φυσικών νόμων. Δεν ζητώ με άλλα λόγια από κάτι ή κάποιον να μεταβληθεί, αφού «το θεωρώ» από τη «φύση» ή τον «πολιτισμό» του ή την «θρησκεία» του αμετάβλητο και «πρέπει να το σεβαστώ». Θεώρηση που αποτελεί το κοινό σημείο των συγκρουόμενων άκρων (γηγενών-μεταναστών) όπως εκπροσωπούνται από τις δυο κυρίαρχες αναγνώσεις του χθες (δεξιά-αριστερά) καθώς αυτές εισχωρούν κι επηρεάζουν επώδυνα την εντελώς καινούργια "πραγματικότητα".
Ξέρω, όπως και πολλοί/ες που ζούμε παρεμβατικά (αλλά έξω από κάθε «προστατευτικό» μαντρί) χαλώντας τα καταστροφικά αυτονόητα κάποιων σε σχέση με δικαιώματα αυτήν την τρελή εποχή που μας έλαχε (που τα απειλητικά εμέηλ -κι όχι μόνο δυστυχώς- από όλες τις σχιζοφρενής πλευρές, κάνουν παρέλαση), ότι παρόλο που το προσδόκιμο επιβίωσης μας παραμένει εξαιρετικά ισχυρό είναι μικρότερο από τους «σιωπηλούς» ή τους «οπαδούς». Βλέπετε κάθε ρητορική ή δράση που έχει ως σκοπό να επιβεβαιώσει την πολιτιστική/ιδεολογική ανωτερότητα των πομπών (πεφωτισμένων ακρο-δεξιών ή ακρο-αριστερών κ.ά.) και όχι των δεκτών, κάθε πρόσληψη της «άλλης» ταυτότητας ως μιας «ακίνητης» κατηγορίας στην οποία η κυρίαρχη (ή η μειονοτική εφόσον σέβονται κι οι δυο την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων περισσότερο από τον «κοινοτισμό» τους) θα πρέπει μονομερώς να προσαρμοστεί, αποτελεί εξίσου δείγμα ανορθολογικής, κι αντιδιαλεκτικής, άρνησης των κοινωνικών παραμέτρων της ταυτότητας, γηγενών και μεταναστών, όπως και «φυσιολογικών» κι «αλλότριων» κάθε είδους.
Όμως είναι διαφορετικό να ζητάς να εκχωρήσουμε όλοι κι όλες ένα μέρος της ευμάρειας μας (όπως σωστά ζητούσαμε χρόνια) για τους μετανάστες ή την χώρα μας ή τον πλανήτη και διαφορετικό ένα μέρος των δικαιωμάτων μας… Εάν η πολιτική έχει αμείλικτο χαρακτήρα κάθε που αποσύρεται η ηθική κι εγκαταλείπεται στον εαυτό της, το ίδιο αμείλικτη γίνεται και η κοινωνία όταν εγκαταλείπεται από την πολιτική. Ή θα δομήσουμε με κόπο κι ως πολίτες έναν τρόπο υπεύθυνης σκέψης και δράσης μακριά από το εκτρωματικό πρόσωπο της ηγεμονίας (μα και μακριά από φθηνούς συναισθηματισμούς) ξεπερνώντας την μανιχαϊστική σκέψη που αναπαράγουμε, ή θα εξακολουθήσουμε να ανταποκρινόμαστε «στο Ανοιχτό Ερώτημα του Άλλου με την λογική της εξολόθρευσης» (Θ. Πολλάτος, Η Πολιτική Βία είναι πάντοτε φασιστική, σελ. 148-πάλι!-) συντελώντας στην τερατο-γένεση που συντελείται κι εξολοθρεύοντας στο τέλος και τον ίδιο μας τον εαυτό.
Ελένη Καρασαββίδου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου